Ο ποιοτικός έλεγχος των προϊόντων στήριγμα ανάπτυξης - Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Παρασκευή, 07 Ιανουαρίου 2005

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ γιορτάζει τα 90 Χρόνια-της (1924 - 2014). Με την ευκαιρία αυτή, αναδημοσιεύω το άρθρο-μου που φιλοξενήθηκε ολοσέλιδο το 2005.

"Ο ποιοτικός έλεγχος των προϊόντων στήριγμα ανάπτυξης Ποιος ο ρόλος των Ανεξάρτητων - Ιδιωτικών Εργαστηρίων Δοκιμών Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Παρασκευή, 07 Ιανουαρίου 2005

Ο αριθμός των διαπιστευμένων ιδιωτικών ανεξάρτητων εργαστηρίων ποιοτικού ελέγχου αυξάνεται και θα αυξάνεται και στο μέλλον.

ΤΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ - ΙΔΙΩΤΙΚΑ Εργαστήρια Δοκιμών αποτελούν αυθεντικό και γνήσιο παραγωγικό τομέα, παρέχουν καίριες υπηρεσίες, τόσο για τη συμμόρφωση προς τις κείμενες διατάξεις (διαδικασία αυτοελέγχων), όσο και για τη βελτίωση των υπηρεσιών και προϊόντων.

Με τις επενδύσεις, τη γνώση και την εργασία-τους προσφέρουν ουσιαστικό έργο στον τόπο και σε θέματα αιχμής, μεταξύ άλλων:

- Την Υγιεινή & την Ασφάλεια των Τροφίμων (Εφαρμογή haccp).

- Το νερό (πόσιμο, χρήσης, κολύμβησης).

- Την Οικολογία & την Προστασία του Περιβάλλοντος.

- Την Προστασία πολιτών και εργαζομένων από επικίνδυνες ουσίες ή διαδικασίες.

Επιδίωξή-μας είναι να γίνει πλήρως αντιληπτή από την Πολιτεία, τους Παραγωγικούς και Επιστημονικούς Φορείς, από την Κοινωνία ευρύτερα, η ανάγκη να διαχωρισθεί η διαδικασία του «επίσημου ελέγχου» και του ερευνητικού έργου από τη διαδικασία παροχής υπηρεσιών.

Οι ιδιώτες

Τα τελευταία χρόνια, τα Ανεξάρτητα - Ιδιωτικά Εργαστήρια Δοκιμών, με τις επενδύσεις με ίδια κεφάλαια, με τη μεθοδική, επίμονη και επίπονη εργασία-τους, κατόρθωσαν μέσα σε αντίξοες συνθήκες, να ξεφύγουν από τη θέση που στο παρελθόν τα υποβίβαζε στην κατάσταση των «αιτησιογράφων», ώστε να διεκπεραιώνουν ήσσονος σημασίας υποθέσεις, κυρίως όσες ο Δημόσιος τομέας, για τους δικούς του λόγους αρνιόταν να καλύψει! Έπρεπε να αντιμετωπίσουμε ένα δυσμενές κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, όπου το Παντοδύναμο Κράτος κατείχε την Πανσοφία, αλλά με φιλευσπλαχνία επέτρεπε σε όσους δεν ήσαν ιδιαίτερα ενοχλητικοί, να εργάζονται σε μικρές εργασίες στο περιθώριο της παραγωγικής διαδικασίας.

Τα Ανεξάρτητα - Ιδιωτικά Εργαστήρια Δοκιμών αποτελούν ήδη σήμερα, αυθεντικό και γνήσιο παραγωγικό τομέα, παρέχουν καίριες υπηρεσίες, τόσο για τη συμμόρφωση προς τις κείμενες διατάξεις (διαδικασία αυτοελέγχων), όσο και για τη βελτίωση των υπηρεσιών και προϊόντων.

Σημαντικός αριθμός των Ανεξάρτητων - Ιδιωτικών Εργαστηρίων Δοκιμών είναι μέλη του Πανελληνίου Συνδέσμου Ιδιωτικών - Ανεξάρτητων Εργαστηρίων Ποιοτικού Ελέγχου ("ΠΑ.Σ.Ε.Π.Ε."), επαγγελματικός σύλλογος, που ιδρύθηκε το 1997 με την απόφαση 4933/97 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Τα μέλη-του έχουν μακροχρόνια και επιτυχή παρουσία στην Κοινωνία και την Οικονομία. Επιδεικνύουν μια διαρκή και επίμονη προσπάθεια για τη βελτίωση της Ποιότητας στις Υποδομές και τις Διαδικασίες. Πολλά από τα εργαστήρια αυτά είναι ήδη διαπιστευμένα από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης ή βρίσκονται στη διαδικασία για απόκτησή της. Η λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης και άλλων φορέων Ποιότητας διευκόλυνε και διευκολύνει την εφαρμογή όλων αυτών των εξελίξεων.

Πιστεύω ότι είναι απαραίτητες να γίνουν κάποιες μεταβολές στο ισχύον καταστατικό του Συνδέσμου, ώστε να μπορέσει να συμπεριλάβει ακόμη μεγαλύτερο αριθμό από τα ήδη λειτουργούντα εργαστήρια, αλλά και όσα σίγουρα θα δημιουργηθούν μελλοντικά.

Ο αριθμός των διαπιστευμένων ιδιωτικών ανεξάρτητων εργαστηρίων ποιοτικού ελέγχου αυξάνεται και θα αυξάνεται και στο μέλλον. Χρειάζεται να αρθούν τα εμπόδια που παρεμβάλλονται.

Τα διαπιστευμένα εργαστήρια δοκιμών δεν πρέπει να απαξιώνονται και να παρεμποδίζονται να λειτουργούν με πρόσθετες «άδειες» ή άλλες «διαδικασίες αδειοδότησης» και μάλιστα από δημόσιους φορείς που συχνά δραστηριοποιούνται ανταγωνιστικά (και προφανώς και αθέμιτα) στο χώρο, παρέχοντας υπηρεσίες δοκιμών προς ιδιωτικούς φορείς και επιχειρήσεις ή και απλούς πολίτες - καταναλωτές!

Όταν μιλούμε γενικά για έλεγχο, πολλές φορές, ίσως όχι σκόπιμα, δεν γίνεται διάκριση μεταξύ επισήμου ελέγχου και αυτοελέγχων. Δεν έχουμε απολύτως σαφώς ορίσει ποιοι είναι οι φορείς επίσημου ελέγχου, εδώ μπορώ να πω όχι χωρίς υστεροβουλία. Πολλά εργαστήρια του δημόσιου τομέα διακρίνονται για τη διάθεσή-τους να συμμετάσχουν στην αγορά υπηρεσιών. Ανταγωνίζονται έτσι ιδιωτικά εργαστήρια, που έχουν διαπιστευθεί με ίδια μέσα, όταν εκείνοι λειτουργούν με έξοδα των φορολογούμενων, δηλαδή και με χρήματα όσων ανταγωνίζονται αθέμιτα!

Για παράδειγμα, αν τα εμφιαλωτήρια νερού υπόκεινται στον επίσημο έλεγχο από το «χ» δημόσιο εργαστήριο, είναι αποδεκτό να υπογράφουν συμβάσεις αυτοελέγχων με το ίδιο εργαστήριο; Οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, υπόκεινται σε επίσημο έλεγχο; Έχουν υποχρέωση να προβαίνουν σε αυτοελέγχους; Η δική -μου απάντηση είναι ναι, πάντως όχι από τον ίδιο εργαστηριακό φορέα!

Aλλος τομέας αιχμής είναι η Υγιεινή και η Ασφάλεια των Τροφίμων (Εφαρμογή haccp), όπως και η λειτουργία του ΕΦΕΤ.

Μετά από μία εικοσαετία παρατεταμένων συζητήσεων, η αναγκαιότητα για ολοκληρωμένο έλεγχο τροφίμων οδήγησε στην ανακοίνωση σύστασης του ΕΦΕΤ. Θέλω να υπενθυμίσω σε όσους βεβαίως δεν μπορούν να γνωρίζουν, ότι προσωπικά είχα πρωτοστατήσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, ως χημικός τότε στο Γενικό Χημείο του Κράτους στη Ρόδο, στις συζητήσεις για την αναγκαιότητα ίδρυσης και λειτουργίας του ΕΦΕΤ. Ακόμη και τέως συνάδελφοί-μου στο Γενικό Χημείο του Κράτους με θεωρούν ως εμπνευστή και του όρου «Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων», αφού υποστήριζα έντονα με άρθρα, δημοσιεύματα, παρεμβάσεις, την ανάγκη για πλήρεις όχι αποσπασματικούς, διαφανείς και συστηματικούς ελέγχους, μακριά από συντεχνιακές διαμάχες «συναρμοδίων υπηρεσιών», με αμβλυμμένες τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και μακριά από κάθε μορφή διαπλοκής.

Ίσως η επιμονή-μου για την ανάγκη αυτή, να ήταν η αιτία για όσα συνέβησαν το «δύσκολο 1986», που με οδήγησε στην έξοδό-μου από το ΓΧΚ. Κατανοώ ότι πρέπει να ξεχάσω όσα συνέβησαν τότε, αλλά δυστυχώς, δεν μου το επιτρέπουν όσοι συνέργησαν ή επωφελήθηκαν από το γεγονός εκείνο.

Ήδη, μετά την ίδρυση του ΕΦΕΤ άρχισε η σταδιακή λειτουργία-του. Χρειάζεται επιτάχυνση των διαδικασιών για την εδραίωσή-του και την αποτελεσματική-του δράση προς όφελος των Πολιτών - Καταναλωτών. Προφανώς, ο ΕΦΕΤ δεν μπορεί να είναι μία ακόμη συναρμόδια υπηρεσία. Πρέπει να αναλάβει «ενιαία» τον επίσημο έλεγχο σαν εθνική συνιστώσα της επίσης νεοσύστατης «Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων».

Επιτρέψετέ-μου να σας αναφέρω, πως στο επίσημο, ολιγοσέλιδο, έγγραφο για την σύσταση της Αρχής αυτής, στο κείμενο επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 10 φορές η ανάγκη για ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ! Μια επισήμανση βαρύνουσα και προς πάσα κατεύθυνση. Διαφάνεια στους ελέγχους, τις διαδικασίες, τις δειγματοληψίες, τις μεθοδολογίες, τη συνεργασία μεταξύ Επισήμων Αρχών, Επιστημονικών Ενώσεων, Παραγωγών, Επιχειρήσεων και Καταναλωτών, την ευρύτατη ενημέρωση των Ευρωπαίων Πολιτών - Καταναλωτών.

Η ενίσχυση των Υπηρεσιών Επισήμου Ελέγχου και η αποτελεσματική και ολοκληρωμένη λειτουργία του ΕΦΕΤ είναι απαραίτητη.

Οι έλεγχοι πρέπει να είναι συστηματικοί, τακτικοί και διαφανείς. Είναι απαραίτητο όμως να υπάρξει σαφής διαχωρισμός του «Επίσημου Ελέγχου» αλλά και του Ερευνητικού Έργου στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, από τη διαδικασία Παροχής Υπηρεσιών ("Αυτοέλεγχοι"). Διαφορετικά, μπορεί να οδηγηθούμε σε φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, διαπλοκής (σε κάθε βαθμίδα της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής), αδιαφάνειας.

Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και με το πρόσφατο θέμα «του Καδμίου» στους ψύκτες νερού, όπου και τα Ανεξάρτητα - Ιδιωτικά Εργαστήρια Δοκιμών, μετά από σύσταση του ΕΦΕΤ, ανταποκρίθηκαν απόλυτα στο ρόλο-τους, όσον αφορά τις «διαδικασίες αυτοελέγχων»!

Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει σε κάθε περίπτωση που απαιτείται η επιστήμη να διερευνήσει προβλήματα και να προτείνει λύσεις προς την Κοινωνία, την Οικονομία, την Παραγωγική Διαδικασία. Αλλά θέματα είναι επίσης, για παράδειγμα:

- Το νερό (πόσιμο, χρήσης, κολύμβησης).

- Η διαδικασία των «Γαλάζιων Σημαιών», θέμα ιδιαίτερα γνωστό και χρήσιμο. Δικαιούμαι να υπενθυμίσω, ότι είχα πρωτοξεκινήσει το θεσμό, ήδη από το 1987 όταν απόκτησε η Ρόδος τις 3 από τις πρώτες 6 «Γαλάζιες Σημαίες» που απονεμήθηκαν στη χώρα-μας τότε.

Ας μην κατακριθούν οι απόψεις που κατέθεσα πιο πάνω σαν ενοχλητικές, αφού δεν ωραιοποιούν καταστάσεις, αλλά απαιτούν οδυνηρές παραδοχές. Εύχομαι να μη δικαιωθούν μετά από εικοσαετία, όπως οι απόψεις-μου για την ανάγκη εισαγωγής μικροβιολογικών δοκιμών στον Ποιοτικό Έλεγχο, ή την ίδρυση και λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων.

Εξακολουθώ να είμαι αισιόδοξος, πως ο τόπος μπορεί να επιλέξει και να συνεχίσει μια πορεία προς δημιουργικές και προοδευτικές λύσεις.

Οικολογία και Περιβάλλον: Η προστασία πολιτών και εργαζομένων από επικίνδυνες ουσίες ή διαδικασίες

Επιδίωξή-μας είναι να γίνουν πλήρως αντιληπτά από την Πολιτεία, τους Παραγωγικούς και Επιστημονικούς Φορείς, από την Κοινωνία ευρύτερα, όλα όσα πιο πάνω θεωρούμε ως απολύτως αναγκαία και χρήσιμα για την εύρυθμη λειτουργία της Πολιτείας και της Κοινωνίας προς όφελος των πολιτών. Για το σκοπό αυτό θα επιδιώξουμε ευρύ, καλόπιστο και ειλικρινή διάλογο.

Συνοπτικά:

- Τα ιδιωτικά εργαστήρια πρέπει να ενισχυθούν και να διευκολυνθούν - αφεθούν να παίξουν το ρόλο που τους ανήκει.

- Οι φορείς διασφάλισης ποιότητας πρέπει να ενισχυθούν και να λειτουργήσουν σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας.

- Ο επίσημος έλεγχος και το ερευνητικό έργο πρέπει να διαχωρισθούν σαφώς από τη διαδικασία των αυτοελέγχων - παροχής υπηρεσιών.

- Η συνεργασία επιστημονικών φορέων και Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων με επιχειρήσεις και φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν και πρέπει να είναι χρήσιμες και επωφελείς για τον τόπο, μέσα στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ, προέδρου του Πανελληνίου Συνδέσμου Ιδιωτικών, Ανεξάρτητων, Εργαστηρίων Ποιοτικού Ελέγχου (ΠΑ.Σ.Ε.Π.Ε.)"